Herkomst van de naam Braskamp De Braskamp In Geesteren, gemeente Borculo, staat een vakantiehuis geheten "de Braskamp". Het is ca 1965 verbouwd. Toen is een steen in de achtergevel aangebracht. Bij de verbouwing kwamen er muren te voorschijn van gevlochten twijgen met leem bestreken, wat betekent dat althans een deel van het huis enkele eeuwen oud was. Dit klopt niet met de kadastergegevens, waaruit blijkt dat het huis in 1866 werd gesticht. Toch was ik er wel steeds van uit gegaan dat het huidige vakantiehuis de bakermat was van de Geesterense Braskamps. Wat hieronder volgt laat zien dat dit niet het geval is, maar dat de oorspronkelijke Braskamp iets naar het zuiden lag. Uit het kadastraal onderzoek blijkt dat het perceel waarop de huidige Braskamp staat voortkomt uit een stuk heidegrond (39 are 10 ca) dat in 1862 is ontgonnen. Kennelijk stond er geen huis (meer) op want in 1866 werd dat gesticht door Albert te Velthuis en zijn vrouw Janna ten Cate. Bij de boedelscheiding in 1889 werd de waarde ervan vastgesteld op f 500. In 1921 werd "het plaatsje Braskamp" gekocht door Hendrik Jan Lubberdink. Interessant is dat deze in de wandeling Hendrik Jan Braskamp werd genoemd, wat illustreert dat in de Achterhoek het vernoemen naar boerderijnamen heel gewoon was. Het plaatje hiernaast is een detail van een kaart met boerderijnamen uit 1975 van de gemeente Borculo. De eerste kadastrale kaarten en beschrijvingen in Nederland zijn van de periode 1820-1830. Eerst werd een kaart getekend, zoals die hiernaast, en daarna werd de zaak beschreven. Op de kaart hiernaast staat ter plekke van de huidige Braskamp geen bebouwing. Het perceel in kwestie, G171, is heideveld, eigendom van de Marke Geesteren. Naar het zuiden staat wèl bebouwing. Deze bebouwing wordt echter later niet beschreven, dus waarschijnlijk is het afgebroken in de periode 1820-1830. Als je de kaart goed bekijkt lijkt het zelfs alsof het kadastrale nummer bij de bebouwing doorgestreept is. De bebouwing lag op de grens van twee percelen bouwland (G194 en G196) die eigendom waren van Arend Rengerink, evenals dat eronder (G185) dat als weiland te boek stond. De bebouwing heeft nummer G195. Het kan zijn dat Arend Rengerink het heeft afgebroken omdat hem dat belasting scheelde en hij meteen overpad had naar G185. Op de kadastrale kaart van 1830 staat het huidige vakantiehuis nog niet. Dat is wel zo op de topografische kaart van 1880, waar echter de bebouwing ten zuiden van de Braskamp ontbreekt. Het is waarschijnlijk dat die bebouwing de oorspronkelijke Braskamp was van Henrick Braskamp (geboren ca 1600) en zijn nazaten. De laatste Braskamp die op deze plek gewoond heeft is waarschijnlijk Gerritjen Braskamp, geboren in 1755, die trouwde met Garrit Jan ter Aart, die door het leven ging als Garrit Jan Braskamp. Na het overlijden van Garrit Jan huwde Gerritjen in 1805 met Jan ten Paste en verhuisde naar Horstmansplaats. De veronderstelling dat de Braskamp daar stond wordt ondersteund door boerderij- en veldnamenonderzoek in Borculo dat in 1982 plaatsvond (Boerderij- en veldnamen in Borculo, Stichting Staring Instituut/Mr. H.J. Steenbergstichting, Doetinchem, 1995). Uit kaart 23 blijkt dat ter plaatse van G195 inderdaad een huis of boerderij Braskamp heeft gestaan (Met dank aan de heer en mevr H.J. Ruiterkamp-Mengerink). Ik was er altijd vanuit gegaan dat de plek van het vakantiehuis Braskamp de bakermat was van de Geesterense Braskamps. Twijfel ontstond doordat het nieuwgevestigd is in 1866, plus dat de aard van de grond (heide) niet spoort met betekenis van de naam Braskamp (drassige, slijkerige, grond, suggestie van het P.J. Meertensinstituut, zie verderop). Een bezoek aan Marinus Klein Braskamp in 2001 leverde als gezichtspunt op dat er ten zuiden van het vakantiehuis een huis heeft gestaan, op de plek waar nu een lindeboom staat. Die lindeboom staat er inderdaad, zoals ook te zien is op de luchtfoto uit 1989 hiernaast. De lindeboom staat praktisch op de plek waar op de kadastrale kaart van 1830 de bebouwing stond. Voor de vergelijking van de verschillende kaartjes staan ze nogmaals hieronder naast elkaar. kadastrale kaart 1820-1830. Streekarchivariaat regio Achterhoek, Doetinchem luchtfoto 1989. Robas, Foto-atlas Gelderland, 1989 topografische kaart verkend 1880 en 1886, gedeeltelijk herzien 1900. Robas, Historische atlas Gelderland, 1989 foto 14 oktober 2001 De lindeboom De linde is duidelijk een heel oude boom, met een op allerlei manieren gespleten stam en een relatief kleine kruin. De boom was er enkele jaren geleden slecht aan toe en is opgeknapt en gesnoeid. Vanuit de verte is niet te zien dat het een oude boom is, dat blijkt alleen als je onder de kruin kijkt. Momenteel is het toegangspad waaraan de boom staat en het zuidelijk gelegen kampje, (een deel van) het voormalige G185, een reservaatje van Staatsbosbeheer, geheten 'de Riet', naar de boerderij van de vorige eigenaar (zie het kaartje verderop, huis F21). Op de foto hiernaast is dat kampje te zien dat misschien wel de meest oorspronkelijke Braskamp is: het drassige kampje. De bodemgesteldheid van dit perceel blijkt ook uit de naam die het heeft in "Boerderij- en veldnamen in Borculo": 't Goor (Volgens Van Dale: laaggelegen land, moeras). De foto eronder is het vakantiehuis Braskamp, naar het noorden. Volgens de boswachter van Staatsbosbeheer (2001) gaat het om een leilinde die zeker ouder is dan 175 jaar. Er werd enkele jaren geleden bij het ploegen nog veel puin aangetroffen aan de westkant van de linde, aan de overkant van het pad. Gezien de leeftijd heeft de linde bij de Braskamp gestaan, waarschijnlijk voor het voorhuis dat dan gericht was naar het oosten. De boom zal een aantal generaties Braskamp meegemaakt hebben en ook het vertrek van de laatste Braskamp die op die plek woonde. De boom heeft dus veel te vertellen. In het onwaarschijnlijke geval dat de linde ouder is dan 400 jaar dan zou hij ons zelfs kunnen vertellen of de Geesterense Braskamps familie zijn van de Borculose Brascamps. De omtrek van de stam is 5,5 meter. De ouderdom komt daarmee in de buurt van 350 jaar, maar 400 jaar lijkt niet uitgesloten. Plaats van het boerderijtje "Braskamp" Het vakantiehuis Braskamp ligt in Geesteren aan de noordkant van de Geesterse Broekweg, juist ten westen van de Slaapweg. Op het plaatje links zijn zowel het vakantiehuis te zien als ook de locatie van de vroegere boerderij de Braskamp (Google Maps) De Klein Braskamps stammen af van Henrick Braskamp (geboren ca 1600) via zijn dochter Aelbert en diens dochter Henrickjen Braskamp. Henrickjens nazaten heetten Klein Braskamp, waarschijnlijk naar de boerderij waar ze woonden. Dit vermoeden wordt bevestigd door het feit dat ook de kinderen van Jan Oltwater uit Ruurlo, die later op dezelfde boerderij woonde, Klein Braskamp heetten. Volgens informatie van mevr Brinkerink-van den Blink gaat het hier om de Veldschnieder of Veldsnijder, ook geheten Klein Braskamp, gelegen ten zuidwesten van het vakantiehuis Braskamp. Zij verwijst naar een doop in 1798 waarbij sprake is van Hendrik Jan Timmerie, bouwman op Klein Braskamp en in 1802 en 1811 waarbij het heet "op den Veldsnijder". Ook bij de doop van kinderen van Derk Olthuis en Henrickjen Braskamp rond 1700 is sprake van Snijder en Veltsnijder. In de kadastrale beschrijving van eigendommen van Albert Haselberg van ca 1840 staat 'den Veldsnijder of Klein Braskamp' voor huis en erf en erbij gelegen hakhout, boomgaard, bouwland en weiland, tezamen 2,86 ha als onderdeel van het totale bezit van ca 25 ha en hiermee is de relatie Veldsnijder - Klein Braskamp definitief gelegd. Tot zeer recent werd de boerderij bewoond door de familie Haselberg. Op de grafsteen van echtparen Haselberg op de begraafplaats van Geesteren staat rechtsonder: Veldsnijder. De Klein Braskamps wonen nog steeds in Geesteren en Borculo, in tegenstelling tot de Brascamps en de Braskamps die uitgezwermd zijn. Henrickjen en haar nazaten woonden tot het midden van de 18e eeuw op de (Klein) Braskamp, waarna Jan Oltwater met vrouw en kinderen er woonde. Henrickjens kleinzoon Derk woonde op "de Horst" of "Horstboersplaatze", maar het is niet duidelijk waar dat is. Wel loopt direct ten noorden van het vakantiehuis Braskamp de Horstweg, dus misschien geeft dat een aanknopingspunt. Derks zoon Hendrik Klein Braskamp (geboren 1767) is de stamvader van de huidige Klein Braskamps. Hij was kleermaker en landbouwer en woonde op 't Hag(e), waarvan eveneens niet duidelijk is waar dat is. Misschien is het de Hagman, aan de Bolksbeek bij de Hagbrug, waar later inderdaad Klein Braskamps woonden, of Hagens, aan de huidige Riethorstdijk. Op een detail van kaart 4 uit "Boerderij- en veldnamen in Borculo" (kaartje links) staat ten noorden van Hagens Dekkerjan. Daar woonden nazaten die rietdekker waren. Een tweede tak kwam via de Hagman op Kolkman in Gelselaar (huidige Hofmaatweg) terecht en een derde op de Haller (zie op het kaartje hiernaast). Betekenis van de naam Braskamp Volgens het P.J. Meertensinstituut is Braskamp een adresnaam, wat betekent dat het terugvoert op een toponiem (aardrijkskundige naam), waarmee de vraag dus is waarvan de boerderijnaam Braskamp is afgeleid. Het zou kunnen zijn dat 'bras' iets zegt over de kwaliteit of aard van een stuk grond waarop de boerderij is gezet. Volgens een suggestie van hetzelfde P.J. Meertensinstituut (1979) zou het kunnen slaan op drassige, slijkerige, grond. Dit komt overeen met de aard van de grond bij de lindeboom, zeker dat van perceel G185 wat nu laaggelegen natuurterrein is. Terzijde: In Nordhorn is een straat Am Braskamp, naar een stuk land van de familie Bras, de Braskamp. Volgens het P.J. Meertensinstituut is de familienaam Bras een patroniem, benoeming naar de voornaam van de vader. Takken van de stamboom Op grond van bovenstaande feiten ga ik er voor zeker van uit dat de naam Braskamp van de nazaten van Henrick Braskamp zijn oorsprong vindt in de bovenbeschreven, ca 1830 verdwenen, boerderij in Geesteren. Ook de Klein Braskamps stammen van die boerderij, zij het dat ze de toevoeging Klein kregen doordat ze woonden op de Klein Braskamp. Ook Willem Breskamp, geboren ca 1630, woonde heel dicht bij "de Braskamp", in Nettelhorst. De takken 1-5, afstammend van Engelbert, Herman, Jan, Harmen en Gerrit Brascamp (allen geboren rond 1600) komen uit Borculo en het is denkbaar dat ook hun naam voortkomt uit Geesteren, maar dan voor 1600, waarover tot nu toe geen informatie is gevonden. Afgaand op de Brascamp-doopberichten begin 17e eeuw woonden de Brascamps waarschijnlijk in de stad Borculo en ten zuid oosten ervan. De tak van Jan Brascamp gaat een generatie verder terug dan de stamboom als geheel. Het kan zijn dan Jans vader, Berent Brascamp, ook vader of oom is van Engelbert, Herman, Harmen en Gerrit. De duitse tak stamt af van Georg Ferdinand Braskamp, geboren in 1812 in Lenzen, aan de rechteroever van de Elbe, 70 km ten zuiden van Schwerin. Georg Ferdinand is een kind van Anna Katharina Schilling en een franse officier Brascamp. Het is dus aannemelijk dat de naam afkomstig is van die franse officier waarvan overigens verder niets bekend is. Wel is er een hypothese die de duitse tak verbindt met Amsterdam. De resterende drie takken lijken geen enkele relatie te hebben met de voorgaande. Het is volstrekt onduidelijk waarom de vier kinderen van Henrick Tonis, geboren in Hattem, de naam Braskamp dragen. De franse tak stamt af van Joséphine Braskamp, die in 1812 in Brussel een zoon Louis Braskamp kreeg. Volgens het doopbericht kwam Joséphine uit Amsterdam. Daar woonden toentertijd inderdaad Braskamps, maar de geboorte van Joséphine is er niet gevonden. De naam Braskamp van een slavenfamilie op de voormalige suikerplantage Dordrecht in het huidige Suriname moet vermoedelijk in de context gezien worden van het feit dat er diverse familienamen voorkwamen waarbij Bras gecombineerd werd met huis, wijk, dorp, mans.